BlueStar, ứng dụng đầu tiên cần được bác sĩ kê đơn

Bác sĩ bắt đầu kê đơn ứng dụng BlueStar để điều trị bệnh tiểu đường

Minh hoạ: Greg Mably

Năm nay, đồng thời với việc người bệnh trên khắp nước Mĩ bắt đầu tải về điện thoại di động của mình ứng dụng đầu tiên trên thế giới được bác sĩ kê đơn thì các phần mềm chăm sóc sức khoẻ trên thiết bị di động cuối cùng cũng làm được điều tương tự như các loại thuốc quan trọng: có được một cách để lấy tiền từ các công ty bảo hiểm.

Ứng dụng có tên gọi BlueStar này hỗ trợ người bị bệnh tiểu đường loại 2 (dạng phổ biến nhất) bằng cách đưa ra các hướng dẫn, theo thời gian thực, khi nào người bệnh  cần kiểm tra đường máu và phương pháp kiểm soát đường máu bằng cách thay đổi lượng thuốc, thức ăn, và luyện tập. Việc ứng dụng này cần phải được kê đơn bởi một bác sĩ thực ra là một điều thuận lợi vì nó có nghĩa là các công ty bảo hiểm sẽ trả tiền cho việc sử dụng BlueStar.

Thống kê thú vị: Có khoảng 97 ngàn ứng dụng theo dõi sức khoẻ trên thiết bị di động mà ta có thể tải về từ các kho ứng dụng, đa số không cần sự đồng ý của FDA (Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mĩ).

“Đây là một phần mềm được đối xử như một thiết bị y tế,” theo Sonny Vu, đồng sáng lập Misfit Wearables ở San Francisco, một công ty sản xuất thiết bị số đeo trên người. “Đó là điều mang tính cách mạng.”

Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mĩ cho phép bán BlueStar vào năm 2010, điều này phù hợp với quyết định mới đây về việc đưa vào diện quản lý các thiết bị có chức năng xét nghiệm hay đề xuất cách chữa bệnh (nhưng không áp dụng cho các thiết bị chỉ có chức năng  theo dõi hoạt động như đo lượng calori hay đếm số bước chân). Sự thành công của WellDoc, nhà sản xuất ứng dụng, trước FDA có thể khuyến khích các công ty chuyên về ứng dụng sức khoẻ trên thiết bị di động theo đuổi hướng này. “Nó cho chúng ta hy vọng rằng ta có thể giành được thành công như thế này”, theo Vu. Uỷ ban Châu Âu cũng đã ban hành hướng dẫn về các quy chuẩn cho ứng dụng sức khoẻ trên thiết bị di động, nhưng các nước như Trung Quốc và Ấn Độ thì chưa.

WellDoc, công ty có trụ sở ở Baltimore, đã ra mắt sản phẩm ở địa phương vào mùa thu năm 2013 và dự định sẽ ra mắt trên toàn quốc vào năm 2014. Thành công của ứng dụng này phụ thuộc vào việc bao nhiêu bác sĩ sẽ kê đơn. “[WellDoc] sẽ phải thuyết phục các nhà cung cấp là ứng dụng này thật sự có ích,” theo Athena Philis-Tsimikas, phó chủ tịch của Viện Tiểu đường Scripps Whittier ở San Diego.

Ứng dụng này giải quyết một trong những vấn đề khó khăn nhất của bác sĩ: thay đổi thói quen của bệnh nhân. Các bác sĩ yêu cầu bệnh nhân tiểu đường lập một nhật ký về các chỉ số đường, thức ăn, tập luyện, và thuốc. Nếu được kiểm soát kỹ, những tác nhân này sẽ giữ cho lượng đường máu của bệnh nhân nằm trong ngưỡng an toàn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng từ căn bệnh. Nhưng chỉ khoảng 15 đến 20 phần trăm các bệnh nhân thực sự có một nhật ký như vậy, theo Philis-Tsimikas. Ứng dụng dành cho bệnh nhân tiểu đường giúp họ theo dõi các hoạt động của mình dễ dàng hơn thì cũng có nhưng tính hiệu quả của chúng thì không cao. “Chẳng có ứng dụng nào hiệu quả cả, vì bạn phải chờ đến 90 ngày mới nhận được phản hồi [khi bạn đến gặp bác sĩ],” theo Richard Katz, người nghiên cứu về ứng dụng sức khoẻ trên thiết bị di động ở George Washington University (Washington, D.C.)

Các nhà phát triển ứng dụng BlueStar nói rằng đó chính là chỗ mà sản phẩm của mình vượt trội. BlueStar đưa ra cho người bệnh các phản hồi và hướng dẫn phù hợp theo thời gian thực, theo Chris Bergstrom, Giám đốc thương mại và chiến lược của WellDoc. Một số thông điệp mang tính khuyến khích (“Bạn làm tốt lắm!”), một số mang tính giáo dục (“Thuốc của bạn sẽ có hiệu quả tốt nhất nếu bạn dùng nó trong bữa ăn”), và một số khuyến nghị một hành động (“Bạn nên tiêm ngay tám đơn vị insulin”). Mọi hướng dẫn có liên quan đến thuốc cho bệnh nhân sẽ phù hợp với đơn thuốc được kê bởi bác sĩ. Ứng dụng, chạy trên Android và iPhone cũng như máy tính bảng và máy tính, cũng thường xuyên gửi dữ liệu về cho bác sĩ của bệnh nhân, cùng với các khuyến nghị về việc thay đổi chế độ điều trị.

Năm 2011 một nghiên cứu lâm sàng ở Khoa Dược Đại học Maryland cho thấy BlueStar đã giúp các bệnh nhân tiểu đường giảm được lượng hồng cầu A1C, một chỉ số quan trọng trong kiểm soát lượng đường huyết. Các nhà nghiên cứu quan sát thấy lượng A1C trong máu giảm 1.9 phần trăm đối với nhóm bệnh nhân sử dụng ứng dụng so với giảm 0.7 phần trăm trong nhóm không sử dụng. Mức cải thiện như vậy là điều rất thần kỳ, theo một nhà nội tiết học. “Nó còn hiệu quả hơn so với các loại thuốc mà chúng tôi có thể kê đơn,” theo Amit Rajvanshi, một bác sĩ gia đình ở Rockville, bang Maryland, người có bệnh nhân tham gia vào nghiên cứu.

Vu nói rằng BlueStar rất có thể là ứng dụng đầu tiên trong rất nhiều ứng dụng cần được kê đơn, mặc dù ông không nghe bất cứ thông báo rộng rãi nào về các ứng dụng khác đang được phát triển. “Có thể sẽ có thêm một số ứng dụng nữa trong năm nay và nhiều hơn nữa trong năm tới, nhưng do các thời hạn liên quan đến các quy định và việc chi trả, tôi không nghĩ rằng sẽ có một sự bùng nổ ngay lập tức,” ông nói. WellDoc, về phần mình, đang phát triển các ứng dụng được kê đơn cho các căn bệnh khác mà họ không tiết lộ. Chẳng sớm thì muộn, các viên chức FDA sẽ có nhiều việc để làm đây.

• Nguyên bản tiếng Anh: “BlueStar, the First Prescription-Only App,”  Emily Waltz, IEEE Spectrum, 3 Jan 2014.
• Người dịch: Tạ Minh Chiến